ကုန်သွယ်မှုကုထုံးများ “မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဥပဒေများ အပိုင်း(၁) သမိုင်းကြောင်းကို တူးဆွခြင်း” ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်ရုံး၏ စာအုပ်အရောင်းဆိုင်နှင် သက်ဆိုင်ရာတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်ဥပဒေချုပ်ရုံးတွင် ၂၀၁၈ Myanmar Law ၊၂၀၁၉ ခုနှစ် ဥပဒေများ၊ ၂၀၁၉ ခုနှစ် နည်းဥပဒေများ နှင့် ဥပဒေဂျာနယ် ၁၂/၁ တို့ကို ဝယ်ယူနိုင်ပါကြောင်း

ကုန်သွယ်မှုကုထုံးများ

Ministry of Investment and Foreign Economic Relations | Jun 23, 2021

Oct 31, 2019

နိုင်ငံတစ်ခုအတွင်းကို တင်သွင်းလာတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းများနှင့် ပတ်သက်ပြီး မမျှမတ အခြေအနေတွေ ဖြစ်လာလို့ တင်သွင်းနိုင်ငံမှာ ထိခိုက်မှုတွေရှိလာရင် ကုစားနိုင်ဘို့အတွက် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ (World Trade Organization) ရဲ့ အကောက်ခွန်နှင့် ကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာ အထွေထွေသဘောတူညီချက် (General Agreement on Tariffs and Trade) ပုဒ်မ ၆ နဲ့ ပုဒ်မ ၁၉ ပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်တွေကို ပေါင်းစုပြီး Trade Remedy လို့ သုံးစွဲတာကို “ကုန်သွယ်မှု ကုထုံးများ” လို့ မြန်မာဘာသာပြန်ဆို သုံးစွဲခွင့်ပြုဘို့ ဦးစွာတင်ပြလိုပါတယ်။

အယူအဆအလွဲများ

            “တစ်ဖက်နိုင်ငံက ကိုယ့်နိုင်ငံထဲကို သုံးပြီးသား ပစ္စည်းအဟောင်းတွေ (Used) တင်ပို့နေ တာဟာ Dumping (စုပုံတင်ပို့ခြင်း) လုပ်နေတာဖြစ်လို့ တားမြစ်သွားဘို့လိုတယ်။”

            “သူများနိုင်ငံတွေမှာ ကိုယ့်နိုင်ငံအတွင်းက အားမကောင်းသေးတဲ့ စက်မှုလုပ်ငန်းတွေ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်း မြင့်မားအောင် ပြည်ပက သွင်းလာတဲ့ အမျိုးတူကုန်ပစ္စည်းတွေကို Anti-dumping Tax (စုပုံတင်ပို့မှုတန်ပြန်သည့်အခွန်) ကောက်ပြီး မိမိပြည်တွင်း စက်မှုလုပ်ငန်းကို အကာအကွယ်ပေးနိုင်ဘို့ ဆောင်ရွက်နေတာကို မြန်မာနိုင်ငံက နမူနာယူဆောင်ရွက်သင့်တယ်။”

            “ပြည်ပက တင်သွင်းလာတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေကြောင့် ကိုယ့်နိုင်ငံအတွင်းက စက်မှုလုပ်ငန်း တွေ ထိခိုက်မှုမရှိစေဘို့ Safeguard Measures (ဘေးဆီးရန်ကာ အစီအစဉ်) တွေချမှတ်ပြီး သွင်းကုန်တွေအပေါ် အခွန်တိုးကောက်ယူသင့်တယ်။”

            အထက်မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ အခြေအနေများက ပြည်တွင်းလုပ်ငန်းရှင်များအကြား၊ မူဝါဒထိန်းကျောင်းသူများအကြား မကြာခဏ ပြောဆိုဆွေးနွေးနေကြတဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေဘဲ ဖြစ်ပါတယ်။ တနည်းအားဖြင့်ပြောရရင် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့က ချမှတ်ထားတဲ့ ကုန်သွယ်မှု ကုထုံးတွေကို မိမိနားလည်သလို အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆို ပြောဆိုနေကြတာလို့ဘဲ သုံးသပ်ပါတယ်။

လွတ်လပ်တဲ့ ကုန်သွယ်မှုလား၊ မျှတတဲ့ ကုန်သွယ်မှုလား?

            အများစုကတော့ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ဆိုတာ လွတ်လပ်တဲ့ကုန်သွယ်မှု (Free Trade) ကို ဦးတည်ဆောင်ရွက်နေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းလို့ မြင်ကြပါတယ်။ တကယ်တော့ လွတ်လပ်တဲ့ ကုန်သွယ်မှုတိုင်းဟာ အမြဲတမ်းမျှတဲ့ ကုန်သွယ်မှုမဟုတ်ပါဘူး။ (Free Trade is not always fair trade) ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ အဓိက အခြေခံက ပွင့်လင်းမျှတပြီး ကမောက်ကမ မဖြစ်စေတဲ့ ယှဉ်ပြိုင်မှုအတွက် စည်းမျဉ်းတွေ ချမှတ်ထိန်းကျောင်းမှုဘဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေး အဖွဲ့ရဲ့ သဘောတူညီချက် အများအပြားဟာ မျှတတဲ့ယှဉ်ပြိုင်မှုကို ဦးတည် ရေးဆွဲထားတာဖြစ်တယ်ဆိုတာလည်း တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီထဲမှာ ကုန်သွယ်မှုကုထုံးတွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ မျှတတဲ့ ကုန်သွယ်မှုပျက်ယွင်းခဲ့ရင် ကုန်ပစ္စည်းတင်သွင်းတဲ့ နိုင်ငံရဲ့ကုန်ထုတ် လုပ်ငန်းတွေအပြင် နိုင်ငံတစ်ခုကို အမျိုးတူကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့နေတဲ့ တတိယနိုင်ငံက ကုန်ပစ္စည်း တင်ပို့သူတွေကိုလည်း ထိခိုက်နစ်နာမှုရှိစေနိုင်ပါတယ်။

ကုန်သွယ်မှုကုထုံးများ

            မျှတတဲ့ ကုန်သွယ်မှုဖြစ်စေဘို့အတွက် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့က ကုန်သွယ်မှုကုထုံးတွေ ကို အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကို ကျင့်သုံးခွင့်ပေးထားပါတယ်။ အဓိကအားဖြင့် ကုန်သွယ်မှုကုထုံးထဲမှာ ကျင့်သုံးနိုင်တဲ့ နည်းလမ်း သုံးသွယ်ရှိပါတယ်။ ၎င်းနည်းလမ်းသုံးသွယ်ကို အောက်ပါအတိုင်း အကြမ်းဖျဉ်း ရှင်းပြလိုပါတယ် -

            (က)     စုပုံတင်ပို့ခြင်း (Dumping) ။      နိုင်ငံတစ်ခုက မိမိထုတ်လုပ်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်း တစ်ခုကို အခြားနိုင်ငံဈေးကွက်တစ်ခုမှာ မိမိနိုင်ငံကထုတ်လုပ်တဲ့ ဈေးနှုန်းထက် လျော့ချပြီး တင်ပို့ရောင်းချတာကို စုပုံတင်ပို့ခြင်းလို့ ခေါ်ပါတယ်။ အချို့နိုင်ငံတွေ က မိမိတို့ ကုန်ပစ္စည်း ဈေးကွက်ရရှိဘို့အတွက် ဒီနည်းလမ်းကို ဆောင်ရွက်လေ့ ရှိကြပါတယ်။ အဆိုပါနည်းလမ်းနဲ့တင်ပို့မှုတွေရှိလာရင် ပစ္စည်းတင်သွင်းတဲ့နိုင်ငံရဲ့ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေ ထိခိုက်မှု ရှိလာမှာဖြစ်ပါတယ်။ ၎င်းအခြေအနေကို ကုန်ပစ္စည်းတင်သွင်းသည့် နိုင်ငံက စုံစမ်းဖော်ထုတ်တွေ့ရှိရင် အဆိုပါ ကုန် ပစ္စည်းတင်ပို့တဲ့ နိုင်ငံကထုတ်လုပ်တင်ပို့တဲ့ ပစ္စည်းအပေါ်မှာ စုပုံမှုတန်ပြန်ခြင်း (Anti-dumping) ဆောင်ရွက်ခွင့် ရှိပါတယ်။ တနည်းအားဖြင့်တော့ အဆိုပါ နိုင်ငံက တင်ပို့လိုက်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်းကို အကောက်ခွန်နှုန်း မြှင့်တင်ကောက်ခံ လိုက်ခြင်းဘဲ ဖြစ်ပါတယ်။

            ( ခ )     ထောက်ပံ့မှုပြု ကုန်ပစ္စည်းထုတ်လုပ်ခြင်း (Subsidy) ။  နိုင်ငံတစ်ခုရဲ့ အစိုးရ က မိမိနိုင်ငံက ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်းဈေးကွက်ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်း ပိုကောင်း စေဘို့အတွက် ပစ္စည်းထုတ်လုပ်သူတွေကို ငွေကြေးဖြင့်ဖြစ်စေ၊ အခြား တစ်နည်းနည်းဖြင့်ဖြစ်စေ အထောက်အပံ့ပေးပြီး ကုန်ပစ္စည်းထုတ်လုပ် တင်ပို့စေ တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရလဒ်ကတော့ အဆိုပါ နိုင်ငံက ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်း တွေဟာ တစ်ခြားနိုင်ငံက ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေထက် ဈေးနှုန်း ပိုမို သက်သာစွာနဲ့ ရောင်းချလို့ရပြီး ဈေးကွက်ပိုမိုရရှိစေမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဆိုပါ ဆောင်ရွက်မှုဟာ ကုန်ပစ္စည်းတင်သွင်းတဲ့ နိုင်ငံရဲ့ ကုန်ထုတ် လုပ်ငန်းတွေကိုလည်း ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်။ အလားတူအခြေအနေ ဖြစ်လာရင် တင်သွင်းတဲ့ နိုင်ငံက လိုအပ်တဲ့ စုံစမ်းဖော်ထုတ်မှု ဆောင်ရွက်ပြီး ထောက်ပံ့မှုပြု ကုန်ပစ္စည်းထုတ်လုပ်တဲ့နိုင်ငံက တင်သွင်းလာတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေအပေါ်မှာ ဟန်ချက်ညီ လုပ်ဆောင်မှု (Countervailing) ဆောင်ရွက်နိုင်ပါတယ်။ တနည်း အားဖြင့် Countervailing Tariff လို့ခေါ်တဲ့ သတ်မှတ်အကောက်ခွန်နှုန်းထက် ပိုမိုမြင့်မားတဲ့ နှုန်းတစ်ခုခုနဲ့ အဆိုပါ သွင်းကုန်အပေါ်မှာ အခွန်ကောက်ခံ တာဘဲဖြစ်ပါတယ်။

            ( ဂ )     ဘေးဆီးရန်ကာဆောင်ရွက်ခြင်း (Safeguard) ။            နိုင်ငံတစ်ခုအတွင်းကို ပြည်ပ က တင်သွင်းလာတဲ့ သွင်းကုန်ပစ္စည်းတွေက ရုတ်တရက် အဆမတန် များပြား (Import Surge) လာတဲ့အတွက် ပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေ ပြင်းထန်စွာ ထိခိုက်နာကျင်မှု (Serious Injury) ဖြစ်စေခဲ့ရင်၊ ဒါမှမဟုတ် ပြင်းထန်စွာ ထိခိုက်ဘို့ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ (Threat) ရှိလာခဲ့ရင် ပစ္စည်း တင်သွင်း တဲ့ နိုင်ငံက မိမိနိုင်ငံအတွင်းက ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေအတွက် ဘေးဆီးရန်ကာ ဆောင်ရွက်မှုတွေ လုပ်ခွင့်ရှိပါတယ်။ တနည်းအားဖြင့်တော့ သွင်းလာတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းအပေါ်မှာ အကောက်ခွန်နှုန်း မြှင့်တင်ကောက်ခံလိုက်တာ၊ တင်သွင်း ခွင့်ပြုမယ့် အရေအတွက် ကန့်သတ်တာ စသည်တို့ ဖြစ်ပါတယ်။ မကြာသေးမီက မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ကမ္ဘောဒီးယားက တင်ပို့လိုက်တဲ့ လုံးရှည်ဆန် (Indica Rice) တွေကို အီးယူက အကောက်ခွန်နှုန်း မြှင့်တင်ကောက်ခံလိုက်တာ Safeguard ကို ကျင့်သုံးလိုက်တာဘဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ အရေးကြီးတဲ့ အချက်က ကုန်ပစ္စည်း တင်ပို့တဲ့ နိုင်ငံဟာ စုပုံတင်ပို့ခြင်း၊ ထောက်ပံ့မှုပြု ကုန်ပစ္စည်း ထုတ်လုပ်ခြင်း နည်းလမ်းတွေနဲ့ တင်ပို့တာ မဟုတ်ခဲ့ရင် မမျှတတဲ့ ကုန်သွယ်မှု (Unfair Trade) မဟုတ်တာကြောင့် Safeguard ကိုကျင့်သုံးမယ့် နိုင်ငံဟာ တစ်ဖက်က တောင်းဆိုလာရင် မျှတတဲ့လျော်ကြေး ပေးရဘွယ်ရှိပါတယ်။ ဒါ့အပြင် သာမန်အားဖြင့် Safeguard ကျင့်သုံးမှုကို လေးနှစ်ထက် ပိုမိုကျင့်သုံးခွင့် မရှိပါ။

ကုန်သွယ်မှုကုထုံးများ ကျင့်သုံးမှု

            ကုန်သွယ်မှုကုထုံးတွေ ကျင့်သုံးခြင်းဟာ ဘာသာရပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ ပညာရပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်မှု များစွာလိုတဲ့အပြင် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုအတွက် နှံ့စပ်နေဘို့လည်း လိုအပ်ပါတယ်။ မိမိ နိုင်ငံအနေနဲ့ စုပုံတင်ပို့မှု (Dumping) ကြောင့်ဖြစ်စေ၊ ထောက်ပံ့မှုပြု ကုန်ပစ္စည်းထုတ်လုပ်ခြင်း (Subsidy) ဖြင့် တင်ပို့လာမှုကြောင့်ဖြစ်စေ၊ ရုတ်တရက် ပို့ကုန်မြင့်မားလာမှုကြောင့် (Import Surge) ဖြစ်စေ ပြည်တွင်းကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေ ထိခိုက်မှုရှိလာရင် စုံစမ်းစစ်ဆေး ဖော်ထုတ်မှု (Investigation) လုပ်ပြီး ခိုင်မာသည့် အခြေအနေကို ဖော်ထုတ်တွေ့ရှိမှသာ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေး အဖွဲ့ကို အသိပေးပြီး ကုန်သွယ်မှုကုထုံးထဲက အကျုံးဝင်တဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုခုကို ကျင့်သုံး ဆောင်ရွက်နိုင်တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုကျင့်သုံးရာမှာ အချို့နိုင်ငံများမှာ ကုန်သွယ်မှုကုထုံးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဥပဒေတွေ၊ စည်းမျဉ်းတွေ၊ ကြေညာချက်တွေ ထုတ်ပြန်လုပ်ဆောင်ကြတာ တွေ့ရပါတယ်။ သို့သော်လည်း ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံ ၁၆၄ နိုင်ငံမှာ စုပုံမှုတန်ပြန်ခြင်း (Anti-dumping) နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ဥပဒေ/စည်းမျဉ်း ရေးဆွဲပြဋ္ဌာန်းခြင်း မရှိသေးသည့် နိုင်ငံ ၇၄ ခု၊ ဟန်ချက်ညီ လုပ်ဆောင်မှု (Countervailing) နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ဥပဒေ/စည်းမျဉ်း ရေးဆွဲပြဋ္ဌာန်း ခြင်း မရှိသေးသည့် နိုင်ငံ ၇၃ ခု၊ ဘေးဆီးရန်ကာဆောင်ရွက်ခြင်း (Safeguard) နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဥပဒေ/စည်းမျဉ်း ရေးဆွဲပြဋ္ဌာန်းခြင်း မရှိသေးသည့် နိုင်ငံ ၁၂၀ ခုရှိနေကြောင်းလည်း တွေ့ရပါ တယ်။ နိုင်ငံအများစုအနေနဲ့ ကုန်သွယ်မှုကုထုံးနည်းလမ်းသုံးသွယ်အနက်က မိမိနိုင်ငံနဲ့ သဟဇာတဖြစ်မယ့် နည်းလမ်းကိုဘဲ ဦးစားပေးပြီး ဥပဒေတွေ/စည်းမျဉ်းတွေ ရေးဆွဲကျင့်သုံးကြ တာကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။

            အာဆီယံနိုင်ငံများထဲမှာ ကုန်သွယ်မှုကုထုံးများနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဥပဒေ၊ စည်းမျဉ်းတွေ ရေးဆွဲကျင့်သုံးနေမှုအခြေအနေကို အောက်ပါအတိုင်း တွေ့ရှိရပါတယ် -

Remark

            ကုန်သွယ်မှုကုထုံးနည်းလမ်းသုံးခုလုံး ဥပဒေနှင့်စည်းမျဉ်း ရေးဆွဲပြီးနိုင်ငံ။

            စုပုံမှုတန်ပြန်ခြင်းနှင့် ဟန်ချက်ညီလုပ်ဆောင်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေနှင့်စည်းမျဉ်းရေးဆွဲပြီးနိုင်ငံ။

            စုပုံမှုတန်ပြန်ခြင်း ဥပဒေတစ်ခုတည်းနှင့်စည်းမျဉ်းများ ရေးဆွဲပြီးနိုင်ငံ။

            ဟန်ချက်ညီလုပ်ဆောင်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေတစ်ခုတည်းနှင့်စည်းမျဉ်းများ ရေးဆွဲပြီးနိုင်ငံ။

            ဘေးဆီးရန်ကာဆောင်ရွက်မှုဥပဒေတစ်ခုတည်းနှင့် စည်းမျဉ်းများ ရေးဆွဲပြီးနိုင်ငံ။

            ကုန်သွယ်မှုကုထုံးဆိုင်ရာ ဥပဒေမရှိသေးသည့်နိုင်ငံ။

အထက်ပါ ဇယားကို လေ့လာကြည့်ရင် ကုန်သွယ်မှုကုထုံးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ဘရူနိုင်းတို့မှာ ဥပဒေနဲ့ စည်းမျဉ်းတွေ လုံးဝမရှိသေးတာ တွေ့ရပြီး လာအိုကတော့ Anti-dumping နဲ့ Safeguard ဥပဒေတွေ ရေးဆွဲနေဆဲဖြစ်ပြီး Countervailing ဥပဒေ မရှိသေး တာတွေ့ရပါတယ်။ စင်္ကာပူနိုင်ငံမှာတော့ Safeguard ဥပဒေရေးဆွဲထားခြင်း မရှိသေးတာလည်း တွေ့ရပါတယ်။

ကုန်သွယ်မှုကုထုံးတွေ ကျင့်သုံးခြင်းဟာ တခါတရံမှာ အငြင်းပွားဘွယ် ဖြစ်လေ့ရှိပြီး ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ အငြင်းပွားမှုဖြေရှင်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်အထိ ရောက်ရှိလာခဲ့တဲ့ ဖြစ်စဉ် တွေလည်းရှိခဲ့ဘူးပါတယ်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်အထိ ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်များအရ စုပုံမှုတန်ပြန် ခြင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ အငြင်းပွားမှု ၁၃၁ ခု၊ ဟန်ချက်ညီလုပ်ဆောင်ခြင်းနဲ့ပတ်သက် ပြီး ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ အငြင်းပွားမှု ၁၂၇ ခု၊ ဘေးဆီးရန်ကာဆောင်ရွက်ခြင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ တဲ့ အငြင်းပွားမှု ၆၁ ခုရှိခဲ့တာကိုလည်း လေ့လာတွေ့ရှိရပါတယ်။

ဥပဒေမူဘောင်

            မြန်မာနိုင်ငံမှာ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဥပဒေမူဘောင်တွေ အားကောင်း လာစေဘို့ သက်ဆိုင်သူအသီးသီးက ဝိုင်းဝန်းကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်နေကြတာတွေ့ရှိရပါတယ်။ ဥပဒေမူဘောင် ပြည့်စုံကောင်းမွန်အောင် ဆောင်ရွက်တယ်လို့ဆိုရာမှာ ဥပဒေတစ်ခုခုကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်က ပြဋ္ဌာန်းနိုင်တဲ့အဆင့်ထိ ဆောင်ရွက်တာကို ဆိုလိုတာမဟုတ်ပါဘူး။ ပြဋ္ဌာန်းပြီးတဲ့ဥပဒေကို လက်တွေ့ကျင့်သုံးနိုင်ဘို့ လိုအပ်တဲ့နည်းဥပဒေများ၊ စည်းမျဉ်းများ ပြဋ္ဌာန်း ခြင်း၊ လိုအပ်တဲ့လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေ၊ အမိန့်ညွှန်ကြားချက်တွေ ထုတ်ပြန်ခြင်း၊ ဥပဒေကို ကိုင်တွယ်ကျင့်သုံး အကောင်အထည်ဖော်မယ့် အစိုးရအဖွဲ့အစည်းက ဥပဒေကို ကောင်းစွာ ကျင့်သုံးနိုင်တဲ့အဆင့်ထိ စွမ်းဆောင်ရည်ရှိခြင်း၊ ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းချက်များအတိုင်း အားလုံးက လိုက်နာကျင့်သုံးနိုင်အောင် တနည်းအားဖြင့် ဥပဒေအသက်ဝင်အောင် ထိန်းကျောင်းရမယ့် လုပ်ငန်းစဉ်တွေရှိခြင်း စတာတွေအားလုံးပြည့်စုံမှသာ ဥပဒေမူဘောင်တစ်ခု ထူထောင်ပြီးမြောက် မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ ဥပဒေအတော်များများကို ပြဋ္ဌာန်းနိုင်ခဲ့ပေမယ့် အချို့သော ဥပဒေများ အမှန်တကယ် အသက်ဝင်ကျင့်သုံးနိုင်ခြင်း မရှိသေးကြောင်း၊ ဥပဒေကိုကျင့်သုံး အကောင်အထည်ဖော်မယ့် အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတွေကိုလည်း စွမ်းဆောင်ရည်မြှင့်တင်ပေးဘို့ လိုအပ်နေကြောင်း နိုင်ငံတကာဥပဒေပညာရှင်အချို့က ထောက်ပြထားတာလည်း တွေ့ရှိရ ပါတယ်။

            တကယ်တော့ ကုန်သွယ်မှုကုထုံးဥပဒေတွေဟာ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ဟာ စည်းမျဉ်း တွေအပေါ်မှာ အခြေခံပြီး မိမိနိုင်ငံရဲ့ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေကို မမျှတတဲ့ ကုန်သွယ်မှုတွေက အကာအကွယ်ပေးနိုင်ဘို့ ရေးဆွဲပြဋ္ဌာန်းကြတာဖြစ်ပါတယ်။ ၎င်းဥပဒေတွေဟာ ဘာသာရပ်ပိုင်း ဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များနဲ့ အထူးပြုဆောင်ရွက်မှုဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များ ထဲထဲဝင်ဝင် ပါရှိနေပြီး နိုင်ငံအများစုမှာ အဆိုပါ ဥပဒေကို တာဝန်ယူ အကောင်အထည်ဖော် ကျင့်သုံးနိုင်ဘို့အတွက် သီးခြားလေ့ကျင့် တည်ထောင်ထားတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်ကိုလည်း ထူထောင်ထားရှိကြောင်း တွေ့ရှိရပါတယ်။ နိုင်ငံအချို့ရဲ့ ကုန်သွယ်မှု ကုထုံးဥပဒေတွေ ရေးဆွဲပြဋ္ဌာန်း ကျင့်သုံးနိုင်မှုကို ဆန်းစစ်ကြည့်လိုက်ရင် နိုင်ငံအများစုမှာ သုံးနှစ်က ငါးနှစ်အထိ အချိန်ယူခဲ့ကြပြီး အချို့နိုင်ငံတွေ မှာ ခုနစ်နှစ်က တစ်ဆယ်နှစ်အထိ အချိန်ယူခဲ့ကြတယ်လို့လည်း လေ့လာတွေ့ရှိရပါကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။

အောင်နိုင်ဦး

“မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဥပဒေများ အပိုင်း(၁) သမိုင်းကြောင်းကို တူးဆွခြင်း”

Ministry of Investment and Foreign Economic Relations | Jun 23, 2021

Jun 28, 2020

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဥပဒေများ အပိုင်း(၁) သမိုင်းကြောင်းကို တူးဆွခြင်း အောင်နိုင်ဦး ပြောင်းလဲတတ်တဲ့ဥပဒေ ကမ္ဘာပေါ်က နိုင်ငံအများစုမှာ နိုင်ငံစီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် ငွေကြေးနဲ့နည်းပညာ အရင်းအမြစ် တွေ တိုးတက်ရရှိစေဖို့ နိုင်ငံခြားတိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု (Foreign Direct Investment) တွေကို ဖိတ်ခေါ်ဆောင်ရွက် ကြပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂကုန်သွယ်မှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ကွန်ဖရင့် (United Nations Conference on Trade and Development-UNCTAD) ရဲ့ စာရင်းဇယားတွေအရ ကမ္ဘာပေါ်မှာ နိုင်ငံပေါင်း ၁၄၁ နိုင်ငံနဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂတို့မှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဥပဒေတွေ ပြဋ္ဌာန်းကျင့်သုံးကြပါတယ်။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဥပဒေ စုစုပေါင်း ၁၇၇ ခု ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး ပြီးသွားတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ ကိုလိုနီလက်အောက်က လွတ်မြောက်လာကြတဲ့ နိုင်ငံတွေနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် ပြန်လည်တည်ဆောက်ရတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ မိမိနိုင်ငံရဲ့စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အတွက် ပြည်ပအရင်းအမြစ်တွေ ဝင်ရောက်လာစေဖို့ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ကြရင်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းမှုတွေ၊ နှစ်နိုင်ငံ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု သဘောတူစာချုပ် ချုပ်ဆိုခြင်းတွေ စတင်ဆောင်ရွက်လာခဲ့ကြ ပါတယ်။ ကမ္ဘာကြီးရဲ့ နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲတွေနဲ့အတူ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဥပဒေတွေကိုလည်း အဆင့်ဆင့် ပြင်ဆင်ပြောင်းလဲရေးဆွဲခဲ့ကြတာတွေလည်း တွေ့ရပါတယ်။

၁၉၉၅ ခုနှစ်မှာ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ (World Trade Organization) ထူထောင်ပြီးတဲ့ နောက်ပိုင်းမှာတော့ နိုင်ငံတော်တော်များများဟာ မိမိတို့ရဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဥပဒေတွေကို ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ သဘောတူညီချက်တွေနဲ့ကိုက်ညီအောင် လိုအပ်သလို ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်ကြပြန်ပါတယ်။ စစ်အေးတိုက်ပွဲပြီးသွားတဲ့နောက်ပိုင်း စီးပွားရေးအုပ်စုတွေ ပေါ်ပေါက် လာခြင်း၊ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေ တိုးတက်များပြားလာခြင်းစတဲ့ အခြေအနေတွေကလည်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဥပဒေ တွေကို လိုအပ်သလိုပြင်ဆင်ကြဖို့ တွန်းအားတစ်ရပ်ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့်ဆိုရင် ဗီယက်နမ် နိုင်ငံမှာ ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်က Law on Foreign Investment ဆိုတဲ့ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းပြီးတဲ့နောက်မှာ အဆိုပါဥပဒေကို ၁၉၉၂ ခုနှစ်၊ ၁၉၉၆ ခုနှစ်၊ ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်၊ ၂၀၀၃ ခုနှစ်နဲ့ ၂၀၀၅ ခုနှစ်တို့မှာ အကြိမ်ကြိမ် ပြင်ဆင်ထုတ်ပြန်ခဲ့တာတွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

အခြေခံများ နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဥပဒေကို လိုအပ်သလို ပြင်ဆင်ပြောင်းလဲမှုတွေ ဆောင်ရွက်ကြပေမယ့် ၂၁ ရာစု အစပိုင်းကစပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဥပဒေတွေကို အောက်ပါအခြေခံအချက်တွေပေါ်မှာ အခြေပြုပြီး ရေးဆွဲ လာကြတာကို တွေ့ရပါတယ် -

(၁) အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်မှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုတာ ဘာကိုသတ်မှတ်တယ်။ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူ ဆိုတာ ဘယ်လိုသတ်မှတ်တယ်ဆိုတာကို ရှင်းလင်းစွာအဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆို ပြဋ္ဌာန်းကြပါတယ်။

(၂) ဖြေလျှော့မှုဆောင်ရွက်ခြင်းမှာလည်း ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ သဘောတူညီချက်တွေ နဲ့ ကိုက်ညီအောင် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတွေကို နိုင်ငံသားများနည်းတူ အခွင့်အရေး ပေးခြင်း၊ နိုင်ငံတစ်ခုက လာရောက် ရင်းနှီး မြှုပ်နှံသူကို အခြားနိုင်ငံတစ်ခုက လာရောက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူနဲ့ ခွဲခြားမှုမရှိဘဲ ဆက်ဆံခြင်း စတဲ့ ပြဋ္ဌာန်းချက်တွေ ထည့်သွင်းရေးဆွဲလာ ကြပါတယ်။

(၃) ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အကာအကွယ်ပေးခြင်း အပိုင်းမှာလည်း သာတူညီမျှဆက်ဆံဆောင်ရွက် ခြင်း၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုလုပ်ငန်းကို သိမ်းယူခြင်းမှ အကာအကွယ်ပေးခြင်း၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်ငန်းကရရှိတဲ့ အကျိုးအမြတ်တွေကို မူရင်းနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်လွှဲပြောင်းခွင့်ပြုခြင်း၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုလုပ်ငန်းတွေအပေါ်မှာ သက်ဆိုင်ရာအစိုးရရဲ့ လိုလားချက်နဲ့အညီ ဆောင်ရွက်စေခြင်းတွေကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ နိုင်ငံခြားသား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတွေရဲ့ ဒါရိုက်တာအဖွဲ့ဝင်တွေ၊ မန်နေဂျာတွေ၊ ပညာရှင်တွေကို ကန့်သတ်မှုမထားဘဲ လုပ်ကိုင် ဆောင်ရွက်ခွင့်ပေးခြင်း၊ အငြင်းပွားမှုဖြေရှင်းခြင်းဆိုင်ရာ ပြဋ္ဌာန်းချက်များ ထည့်သွင်း ရေးဆွဲခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်လာကြပါတယ်။

(၄) ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုမြှင့်တင်ခြင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့လည်း မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်မှုတွေ၊ လွယ်ကူ ချောမွေ့အောင် စီမံပေးမှုတွေ၊ အစိုးရဌာနချင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေနဲ့ ပွင့်လင်း မြင်သာမှုရှိအောင် ဆောင်ရွက်ခြင်းဆိုင်ရာ ပြဋ္ဌာန်းချက်တွေကို ဥပဒေမှာ ပြည့်စုံအောင် ထည့်သွင်းရေးဆွဲလာကြပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဥပဒေတွေဟာလည်း ခေတ်နဲ့အညီ ဖြစ်ပေါ်တိုးတက်ပြောင်းလဲမှုတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ စာရေးသူအနေနဲ့ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနမှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေရာက ယခင်အစိုးရ လက်ထက် ၂၀၁၁ ခုနှစ်မှာ အမျိုးသားစီမံကိန်းနှင့် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဝန်ကြီးဌာနကို ပြောင်းရွှေ့တာဝန်ပေးအပ်ခြင်းခံခဲ့ရပြီး ခေတ်ပြောင်းစနစ်အပြောင်းမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ ပြုပြင် ပြောင်းလဲမှုတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခွင့်ရရှိခဲ့ပါတယ်။ လက်ရှိအစိုးရ တာဝန်ယူတဲ့ကာလမှာ လည်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်တွေမှာ ဆက်လက်ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခွင့် ရခဲ့ပြန်ပါတယ်။ ဒီဆောင်းပါးရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဥပဒေတွေ ခေတ်အလိုက် ပြောင်းလဲလာမှုကို ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်တွေမှာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ရသူတစ်ဦးအနေနဲ့ အပြောင်းအလဲတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ မှတ်တမ်းငယ်တစ်ခုပြုစုခြင်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပထမဆုံးဥပဒေ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဥပဒေသမိုင်းကြောင်းကို ပြန်လည်တူးဆွကြည့်ရင် ပထမဆုံး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဥပဒေအဖြစ် အိမ်စောင့်အစိုးရလက်ထက်မှာ အက်ဥပဒေအမှတ် ၄၁ နဲ့ ပြဋ္ဌာန်းလိုက်တဲ့ ၁၉၅၉ ခုနှစ် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ ငွေရင်းနှီးရေးအက်ဥပဒေ (The Union of Burma Investment Act, 1959) ကို တွေ့ရှိရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်း ဖဆပလအစိုးရလက်ထက်မှာ နိုင်ငံစီးပွားရေး ပြန်လည်ထူထောင်ဖို့ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်မှုကနေ ပေါ်ပေါက်ခဲ့တဲ့ ဥပဒေလို့လည်း ဆိုနိုင်ပါတယ်။

 ၁၉၅၃ ခုနှစ်မှ ၁၉၅၆ ခုနှစ်အတွင်း ဝန်ကြီးချုပ် ဦးနုအနေနဲ့ အနောက်နိုင်ငံတွေနဲ့ ကိုလိုနီဘဝက လွတ်လာတဲ့ အိန္ဒိယ၊ ယူဂိုဆလားဗီးယားနဲ့ အစ္စရေးနိုင်ငံများ၊ စကင်ဒီနေဗီးယားနိုင်ငံများသို့ သွားရောက်လေ့လာမှု ဆောင်ရွက်ရာကနေ နိုင်ငံခြားသား ပုဂ္ဂလိကရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနဲ့ နည်းပညာ၊ စက်ပစ္စည်းကိရိယာတွေ ရရှိအောင် ဆွဲဆောင်လိုလျှင် လွှတ်တော်က ဥပဒေတစ်ရပ် ပြဋ္ဌာန်းပြီးဆောင်ရွက်ဖို့ လိုတယ်ဆိုတဲ့အသိကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။ ၎င်းအသိအပေါ်မှာ အခြေခံပြီး ၁၉၅၆ခုနှစ်နှစ်ကုန်ပိုင်းမှာ အမေရိကန်အကြံပေးအဖွဲ့ (TAMS) ရဲ့ အကြံပေးချက်အရ အမျိုးသားစီမံကိန်းဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီး ဦးဝင်းကို တာဝန်ပေးကာ ရေးဆွဲစေခဲ့ခြင်း ဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ သို့သော်လည်း ထိုဥပဒေဟာ လွှတ်တော်တွင်းမှာရှိတဲ့ လက်ဝဲလိုလားသူတွေ၊ အထူးသဖြင့် ဆိုရှယ်လစ်ပါတီ အတွင်းက သခင်တင်နဲ့အဖွဲ့ရဲ့ ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်မှုတွေရှိခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။

အဓိကအကြောင်း ကတော့ ဒီဥပဒေပေါ်လာရင် နိုင်ငံခြားသားအရင်းရှင်တွေ မြန်မာပြည်ထဲရောက်လာပြီး နိုင်ငံသားတွေ အနေနဲ့ ဆိုရှယ်လစ်စိတ်ဓာတ်ပျက်စေနိုင်တယ်လို့ ယူဆတဲ့အတွက် ကန့်ကွက်ခဲ့ကြတယ် လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် အဆိုပါဥပဒေဟာ လွှတ်တော်ကိုတင်ပြနိုင်တဲ့အဆင့်သို့ မရောက်ခဲ့ဘဲ ရပ်တန့် နေခဲ့ပါတယ်။ အိမ်စောင့်အစိုးရတက်လာပြီး နောက်ပိုင်းမှာ အစိုးရယန္တရား ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးနဲ့ နိုင်ငံ့ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို တာဝန်ယူခဲ့ကြတဲ့ ဗိုလ်မှူးကြီးအောင်ကြီးနဲ့ ဗိုလ်မှူးကြီးမောင်မောင် တို့က အဆိုပါ ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းနိုင်ရေးကို ပြန်လည်ကြိုးပမ်းခဲ့ကြပါတယ်။

လွှတ်တော်ထဲမှာရှိတဲ့ လက်ဝဲယိမ်းနိုင်ငံ ရေးသမားတွေနဲ့ တွေ့ဆုံညှိနှိုင်းမှုတွေ၊ အထူးသဖြင့် သခင်တင် လက်ခံလာအောင် ရှင်းလင်းဆွေးနွေးမှုတွေ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြရင်း အဆိုပါ အက်ဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်းလိုက်နိုင်ရင် နိုင်ငံခြားမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကို ပိုမို ဆွဲဆောင်နိုင်မှာဖြစ်တဲ့အတွက် အစိုးရအနေနဲ့ နိုင်ငံခြားအစိုးရတွေထံမှ ချေးငွေတွေ၊ အကူအညီတွေ တောင်းခံနေရတဲ့ကိစ္စ ဆောင်ရွက်စရာလိုတော့မှာ မဟုတ်ကြောင်း ရှင်းပြတဲ့အခါ သခင်တင်နဲ့အဖွဲ့က လက်ခံသဘောတူလိုက်တဲ့အတွက် နောက်ဆုံးမှာ ဥပဒေတစ်ရပ် အဖြစ်နဲ့ ပြဋ္ဌာန်းလိုက်နိုင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ သူ့ခေတ်သူ့အခါ အက်ဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းပြီးတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ ငွေကြေးနှင့် ဘဏ်အုပ်ချုပ်ရေးဌာနခွဲက ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၅ ရက်နေ့မှာ အမှတ်စဉ် ၈၆ နဲ့ ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ်၊ ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ ငွေရင်းနှီးရေး နည်းဥပဒေများကို ဆက်လက်ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ပုဒ်မ ၁၃ ခုသာပါရှိတဲ့ အဆိုပါ အက်ဥပဒေမှာ ယနေ့ လက်ခံကျင့်သုံးနေတဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဥပဒေဆိုင်ရာ အခြေခံအချက်တွေထဲက ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်တွေ၊ ဖြေလျှော့မှုဆောင်ရွက်ခြင်းဆိုင်ရာ ပြဋ္ဌာန်းချက်တွေ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အကာအကွယ်ပေးရေးဆိုင်ရာ ပြဋ္ဌာန်းချက်တွေ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လွယ်ကူချောမွေ့ရေးဆိုင်ရာ ပြဋ္ဌာန်းချက်တွေကို သူ့ခေတ်သူ့အခါနဲ့ ကိုက်ညီအောင် ထည့်သွင်းရေးဆွဲခဲ့တာလည်း တွေ့ရပါတယ်။

ဥပဒေကို ရေးဆွဲစဉ်က အခြားနိုင်ငံတွေရဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဥပဒေတွေကို လေ့လာသုံးသပ်ပြီး ရေးဆွဲခဲ့ တယ်လို့လည်း တွေ့ရှိရပါတယ်။ ၁၉၅၀ လွန်ကာလတွေကနေ ၂၀ ရာစုနှောင်းပိုင်း ကာလတွေအထိ နိုင်ငံအသီးသီးကရေးဆွဲခဲ့တဲ့ ရင်းနှီး မြှုပ်နှံမှုဥပဒေတွေမှာ နိုင်ငံခြားသားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကို အကန့်အသတ်နဲ့သာ ခွင့်ပြုလေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါ ခွင့်ပြုလုပ်ငန်းတွေကို ဘာသာရပ်ဆိုင်ရာ အခေါ်အဝေါ်အရ “ခွင့်ပြုစာရင်း (Positive List)” လို့ သုံးစွဲကြပါတယ်။ ၁၉၅၉ ခုနှစ် ငွေရင်းနှီးရေးအက်ဥပဒေအရ ထုတ်ပြန်တဲ့ နည်းဥပဒေတွေထဲမှာ ခွင့်ပြုစီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တိရစ္ဆာန်မွေးမြူရေးလုပ်ငန်း၊ ကြက်/ငှက်) ဘဲမွေးမြူရေး လုပ်ငန်း၊ နို့/ထောပတ်၊ ဒိန်ခဲထုတ်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်း၊ ဘဏ်လုပ်ငန်း၊ အဆောက်အအုံဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းတွေနဲ့ ဟိုတယ်ဖွင့်လှစ်တည်ထောင်ရေး လုပ်ငန်းကိုသာ ဆောင်ရွက်ခွင့်ပြုခဲ့ကြောင်း တွေ့ရှိရပါတယ်။

ကော်မတီဘယ်လိုဖွဲ့ အက်ဥပဒေပုဒ်မ ၃ အရ “ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ ငွေရင်းနှီးရေးကော်မတီ (Union of Burma Investment Committee)” ကို နိုင်ငံတော်သမ္မတက ခန့်ထားရမည်လို့ ပြဋ္ဌာန်းထားပြီး နည်းဥပဒေအရ ကော်မတီကို အောက်ပါအတိုင်းဖွဲ့စည်းဖို့ ပြဋ္ဌာန်းခဲ့တာကိုလည်းတွေ့ရပါတယ်- (၁) အမျိုးသားစီမံကိန်းဝန်ကြီးဌာန၊ အတွင်းဝန်၊ (၂) ဘဏ္ဍာရေးနှင့် အခွန်တော်ဝန်ကြီးဌာန၊ အတွင်းဝန်၊ (၃) ကုန်သွယ်မှုတိုးတက်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ အတွင်းဝန်၊ (၄) စက်မှုလက်မှုဝန်ကြီးဌာန၊ အတွင်းဝန်၊ (၅) ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦး၊ (၆) နိုင်ငံတော်သမ္မတက ရွေးချယ်ခန့်ထားသည့် ပုဂ္ဂိုလ် ၄ ဦးတို့ ပါရှိပါတယ်။ ကော်မတီနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သက်တမ်းကို အတိအကျသတ်မှတ်ပေးခြင်း မပြုဘဲ အက်ဥပဒေ အာဏာတည်တဲ့ ကာလအပိုင်းအခြားအတိုင်း ဖြစ်ရမယ်ဆိုပြီး ပြဋ္ဌာန်းခဲ့တာကိုလည်း ထူးခြားစွာတွေ့ရှိရပါတယ်။ ကော်မတီရဲ့ အတွင်းရေးမှူးကို နိုင်ငံတော်သမ္မတက ခန့်ထားဖို့နဲ့ ကော်မတီအစည်းအဝေးကို ပြက္ခဒိန် တစ်လလျှင် တစ်ကြိမ်ကျင်းပသွားဖို့ ပြဋ္ဌာန်းခဲ့တာလည်း တွေ့ရှိရပါတယ်။ နည်းဥပဒေမှာ ထူးခြားစွာတွေ့ ရှိရတာကတော့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူအနေနဲ့ အက်ဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်တွေမှာပါရှိတဲ့ အခွင့်အရေးတွေကို ဆောလျင်စွာနဲ့ မျှတစွာမရရှိခဲ့ရင် ကော်မတီထံသို့ စာဖြင့် ရေးသားတိုင်တန်းရမယ့်အပြင် ကျမ်းကျိန်လွှာ ဖြင့်လည်း ထောက်ခံရမယ်လို့ ပါရှိပါတယ်။ အဆိုပါအချက်က ယနေ့နိုင်ငံအသီးသီးမှာ ကျင့်သုံးနေတဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူရဲ့ နစ်နာချက်တွေ ဖြေရှင်းခြင်းလုပ်ငန်းစဉ် (Investor Grievance Mechanism) ရဲ့ အခြေခံ သဘောတရားဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၆၀ လောက်ကတည်းက ကျင့်သုံးဆောင်ရွက် ခဲ့တာကို ဂုဏ်ယူဖွယ်တွေ့ရှိရပါတယ်။

ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းပြီးတဲ့နောက်မှာ နိုင်ငံတော်သမ္မတက ရွေးချယ်တဲ့ မဟာသရေစည်သူ ဦးချမ်းသာ ပါလီမန် အတွင်းဝန် အမျိုးသားစီမံကိန်းဝန်ကြီးဌာနက ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်လည်းကောင်း၊ ဦးအေးမောင် ပြည်သူ့ လွှတ်တော်အမတ် ပန်းတနော်၊ ဦးထွန်းဝင်း ပြည်သူ့လွှတ်တော်အမတ် မြန်အောင်၊ ဦးကျော်ငြိမ်း ဥက္ကဋ္ဌ ပြည်ထောင်စုဘဏ်တို့က အဖွဲ့ဝင်များအဖြစ်လည်းကောင်း ပါဝင်ပြီး နည်းဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းချက်ပါအတိုင်း အတွင်းဝန်များက အဖွဲ့ဝင်အဖြစ်ပါဝင်တဲ့ ကော်မတီကို ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ် မေလ ၂၇ ရက်နေ့မှာ ဖွဲ့စည်း ခဲ့ပါတယ်။ ပါလီမန်ဒီမိုကရေစီနဲ့ ဥက္ကဋ္ဌအပြောင်းအလဲ ၁၉၆၁ ခုနှစ် မတ်လ ၁၃ ရက်နေ့မှာ နိုင်ငံတော်အစိုးရထံ ပါလီမန်ဒီမိုကရေစီထွန်းကားရေးကော်မတီက အစီရင်ခံစာတစ်စောင် တင်သွင်းခဲ့ပြီး အဆိုပါ အစီရင်ခံစာရဲ့ စာပိုဒ် ၄ မှာ အောက်ပါအတိုင်း ပါရှိခဲ့ပါတယ်- “၄။ အစိုးရဘုတ်အဖွဲ့နှင့် ကော်ပိုရေးရှင်းများတွင် အဖွဲ့ဝင်လူကြီးများ ခန့်ထားရေး။ (က) မူနှင့်ဝါဒကို ချမှတ်ပိုင်ခွင့်ရှိသော ဘုတ်နှင့် ကော်ပိုရေးရှင်း (Policy-making Boards and Corporations) များတွင် အဖွဲ့ဝင်များ ခန့်အပ်ခြင်းမှာ အစိုးရ၏ ကိုယ်ပိုင်အခွင့်အရေး၊ အစိုးရ၏ သဘောဆန္ဒအတိုင်းအဖြစ်ထားရှိရန် သဘောတူကြသည်။ ( ခ ) အကောင်အထည်ဖော်သော ဘုတ် (Implementation or Executive Boards) များတွင်မူ တိုင်းပြည်အကျိုးကို ရှေးရှုလျက် နိုင်ငံရေးပါတီဝင်ဟုတ်သည်ဖြစ်စေ၊ မဟုတ်သည်ဖြစ်စေ၊ နိုင်ငံရေးပါတီဝင်ဖြစ်လျှင်လည်း အတိုက်အခံပါတီဝင်ဖြစ်စေ အကျွမ်းကျင်ဆုံးနှင့် အသင့်တော်ဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်များသာလျှင် ခန့်ထားရန်၊ သို့ရာတွင် အဆိုပါ ဘုတ်တို့တွင် အစိုးရအဖွဲ့ဝင်ဝန်ကြီးနှင့် ပါလီမန်အတွင်းဝန်များ မပါဝင်သင့်ကြောင်း သဘောတူကြ ပါသည်။” အထက်ပါ အစီရင်ခံစာကို နိုင်ငံတော်အစိုးရက လက်ခံလိုက်တဲ့အတွက် ကော်မတီရဲ့ဥက္ကဋ္ဌတာဝန် ထမ်းဆောင်နေတဲ့ ပါလီမန်အတွင်းဝန် ဦးချမ်းသာအနေနဲ့ ဥက္ကဋ္ဌရာထူးက နုတ်ထွက်ပေးဖို့ အကြောင်း ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပါတယ်။

ဒါကြောင့် ၁၉၆၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၉ ရက်နေ့မှာ အမျိုးသားစီမံကိန်းဝန်ကြီးဌာနက အမိန့်ကြော်ငြာစာထုတ်ပြန်ပြီး ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ ငွေရင်းနှီးရေးကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ မဟာသရေစည်သူ ဦးချမ်းသာကိုတာဝန်မှ ရပ်စဲပြီး အမျိုးသားစီမံကိန်းဝန်ကြီးဌာန အတွင်းဝန် သီရိပျံချီ ဦးခင်မောင်ကြီးကို ကော်မတီရဲ့ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် အစားထိုးခန့်အပ်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ ဦးခင်မောင်ကြီး အငြိမ်းစားယူသွား တဲ့အတွက် အမျိုးသားစီမံကိန်းဌာန အတွင်းဝန် ဝဏ္ဏကျော်ထင် ဦးအုန်းခင်ကို ကော်မတီဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ၁၉၆၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့မှာ ခန့်ထား လိုက်ကြောင်း တွေ့ရှိရပါတယ်။ ဘာတွေလုပ်ခဲ့သလဲ ကော်မတီအနေနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အဆိုပြုလွှာတွေကို စိစစ်ခွင့်ပြုမိန့်တွေ ထုတ်ပေးခဲ့တာကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။ အဆိုပါ လုပ်ငန်းတွေထဲမှာ မြန်မာပြည်ချည်မျှင်နှင့် ရက်ကန်းစက်ရုံများလီမိတက်၊ ရန်ကုန်စက္ကူစက်လီမိတက်၊ နေပြည်တော်သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ကုမ္ပဏီစတဲ့ လုပ်ငန်းတွေ ပါဝင်ခဲ့တာကို လည်း အထောက်အထားအချို့ တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ ထူးခြားချက်တစ်ခုကတော့ ဦးချမ်းသာ ကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေစဉ် ကာလအတွင်း (၁၅)ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံ တက်ရောက် ရန် အမေရိကန်နိုင်ငံသို့ သွားရောက်ရင်း အခြားနိုင်ငံတွေရဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဥပဒေရေးဆွဲ အကောင်အထည် ဖော်ပုံ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆွဲဆောင်မှု လုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ပုံ၊ နိုင်ငံခြားစီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တွေကို မြန်မာနိုင်ငံသို့ လာရောက်ပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆောင်ရွက်စေရေး လှုံ့ဆော်ဆွဲဆောင်ဖို့ အမေရိကန်နိုင်ငံရှိ ဝါရှင်တန်၊ ချီကာဂို၊ ဆန်ဖရန်စစ္စကိုမြို့များကိုလည်းကောင်း၊ ပူတိုရီကို (Puerto Rico) နိုင်ငံနဲ့ ကနေဒါနိုင်ငံ များသို့ ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ် နှောင်းပိုင်းမှာ သွားရောက်ခဲ့တာ တွေ့ရှိရပါတယ်။

ဥပဒေပြင်ဆင်ခြင်း ၁၉၆၂ ခုနှစ် တော်လှန်ရေးကောင်စီတက်လာပြီး နောက်ပိုင်းမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူကို အကာအကွယ်ပေးတဲ့ ပြဋ္ဌာန်းချက်ဖြစ်တဲ့ အက်ဥပဒေပုဒ်မ ၆၊ ပုဒ်မခွဲ (၁)ကို တော်လှန်ရေးကောင်စီ ဥပဒေအမှတ် ၃၉၊ ၁၉၆၂ ခုနှစ်၊ ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ ရင်းနှီးရေးအက်ဥပဒေကို ပြင်ဆင်သည့် ဥပဒေအဖြစ် ၁၉၆၂ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁၁ ရက်နေ့မှာ ပြဋ္ဌာန်းပြီး ပယ်ဖျက်ခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါ ပုဒ်မမှာ “၆။ (၁) ဤအက်ဥပဒေ အရ ငွေရင်းနှီးထားသော မည်သည့်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းကိုမဆို ဤအက်ဥပဒေအရ ပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံ တော်လှန်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌက အာမခံထားသော ကာလအပိုင်းအခြားအတွင်း နိုင်ငံပိုင် ပြုလုပ်မည်မဟုတ်၊ ထိုကာလအပိုင်းအခြားကို စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတစ်ခုစီအလိုက် တော်လှန်ရေးကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌက သတ်မှတ်မည်။” လို့ ပြဋ္ဌာန်းထားခဲ့ပါတယ်။

အဆိုပါပုဒ်မ ပယ်ဖျက်ဖို့ကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး အမျိုးသား စီမံကိန်းဌာနက ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ တော်လှန်ရေး အစိုးရအဖွဲ့သို့ တင်သွင်းသည့် အမှာစာမှာ “ယခုအခါ ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ တော်လှန်ရေးအစိုးရက မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ကို ကျင့်သုံးဆောင် ရွက်နေပြီဖြစ်သောကြောင့် နိုင်ငံခြားငွေပင်ငွေရင်းကို ဖိတ်ခေါ်ရန် ရည်ရွယ်ချက်မရှိတော့ ပေ။ သို့ဖြစ်ရာ နိုင်ငံခြားငွေပင်ငွေရင်းဖိတ်ခေါ်ရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် အက်ဥပဒေတွင် ထည့်သွင်းထားခဲ့ သော အဆိုပါ ပုဒ်မ ၆၊ ပုဒ်မခွဲ (၁) ကို ဆက်လက်ထားရှိရန်လိုအပ်တော့မည် မဟုတ်ပါ။” လို့ ဖော်ပြထားတာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။ ပထမဥပဒေ၏ နိဂုံး တော်လှန်ရေးကောင်စီ တက်လာပြီးနောက်ပိုင်း ၁၉၆၂ ခုနှစ် မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့မှာ အမျိုးသားစီမံကိန်း ဝန်ကြီးဌာနက ပြန်တမ်းထုတ်ပြန်ပြီး ကော်မတီအဖွဲ့ဝင် ဖြစ်တဲ့ ဦးထွန်းဝင်း အမတ်ဟောင်း (မြန်အောင်)နဲ့ ဦးအေးမောင် အမတ်ဟောင်း (ပန်းတနော်) တို့ကို တာဝန်ကရပ်စဲလိုက်ပြီး ၎င်းတို့ရဲ့နေရာမှာ ဗိုလ်မှူးကြီး လှဟန်နဲ့ ဒုတိယဗိုလ်မှူးကြီးမောင်မောင်ခတို့ကို အစားထိုး ခန့်အပ်တာဝန်ပေးခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ တော့ ပြောင်းလဲလာတဲ့ နိုင်ငံရေးအခြေအနေ၊ အစိုးရရဲ့ မူဝါဒနဲ့အညီ ငွေရင်းနှီးရေးကော်မတီဟာ နိုင်ငံတော်အတွက် အရေးပါတဲ့ကော်မတီတစ်ရပ် မဟုတ်တော့ဘဲ ခေတ်ပြောင်းစနစ်ပြောင်းမှာ ၁၉၅၉ ခုနှစ် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ ငွေရင်းနှီးရေးအက်ဥပဒေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍဟာလည်း တိမ်မြုပ်သွားခဲ့ ပါတော့တယ်။ ။

အောင်နိုင်ဦး ​​​​​​​

ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်ရုံး၏ စာအုပ်အရောင်းဆိုင်နှင် သက်ဆိုင်ရာတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်ဥပဒေချုပ်ရုံးတွင် ၂၀၁၈ Myanmar Law ၊၂၀၁၉ ခုနှစ် ဥပဒေများ၊ ၂၀၁၉ ခုနှစ် နည်းဥပဒေများ နှင့် ဥပဒေဂျာနယ် ၁၂/၁ တို့ကို ဝယ်ယူနိုင်ပါကြောင်း

Union Attorney General’s Office/ location / December 24, 2020

ဝယ်ယူလိုသော စာအုပ်အမျိုးအစားများနှင့် စာအုပ်ဈေးနှုန်းများကို ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်ရုံး website  http://www.oag.gov.mm   ၏ ကြော်ငြာကဏ္ဍတွင်လည်း အသေးစိတ်ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်ပါသည်။